لینوکس سیستم عامل کاملی نیست، بلکه تنها یک هسته است. هسته لینوکس در توزیعهای مختلف، با سایر نرم افزارهای رایگان ترکیب شده و بسته کاملاً جدیدی ایجاد میشود. اینجا است که لینوکس به سیستم عاملی کامل تبدیل میشود. پیش از این در مطلب به پرسش «توزیع لینوکس چیست» پاسخ دادهایم. اکنون با مطالعه این مطلب آشنایی بیشتری نسبت توزیع های لینوکس شناخته شده و رایج کسب میکنیم و به بهترین توزیع های لینوکس برای امور مختلف در سال ۲۰۲۳ میپردازیم. اگر میخواهید انواع توزیع های لینوکس در سال ۲۰۲۳ را بشناسید یا اگر به فکر تغییر سیستم عامل خود به لینوکس هستید و میخواهید بدانید کدام توزیع برای شما مناسبتر است، توصیه میکنیم تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
لینوکس در سال ۱۹۹۱ توسط آقای «لینوس توروالدز» (Linus Torvalds)، دانشجو و برنامه نویس فنلاندی، با هدف تولید هسته سیستم عامل رایگان برای رایانههای شخصی ایجاد شد. این تلاش نتیجه داد و این پایگاه در طول سالها رشد کرد و توسط هزاران نفر ایجاد و اصلاح شده است. با توجه به تنوع توزیع های لینوکس، برای معرفی آنها در این نوشته، بهتر است آنها را به چند دسته مهم تقسیم کنیم. دسته اول به افراد مبتدی و تازهکار اختصاص داده شده است.
انواع توزیع های لینوکس برای تازه کارها
در این بخش به معرفی بهترین و رایجترین توزیع های لینوکسی میپردازیم که بیشتر برای افراد تازهکار مناسب هستند و برای شروع به کار با سیستم عامل لینوکس و مهاجرت به این پلتفرم بهتر است از آنها استفاده کنیم. به طور قطع اولین گزینه میتواند «اوبونتو» (Ubuntu) باشد، چرا که یکی از محبوبترین توزیع های لینوکس به حساب میآید و حتی افرادی که چندان با لینوکس آشنایی ندارند هم نام آن را شنیدهاند.
توزیع لینوکس اوبونتو Ubuntu چیست ؟
اوبونتو بدون شک یکی از محبوب ترین توزیع های لینوکس به حساب میآید. اوبونتو دارای رابط کاربری آسان برای استفاده کاربران است. در اوبونتو به راحتی میتوانید ظاهر را مطابق با نیازهای خود سفارشی کنید. حتی میتوانید یک «تم» (Theme) نیز نصب کنید.
اوبونتو علاوه بر اینکه ظاهری زیبا و امکانات خوبی را در اختیار کاربران قرار میدهد، دارای جامعه آنلاین بزرگی از کاربران نیز هست. داشتن جامعه بزرگ مزیتی عالی محسوب میشود، چون در زمان بروز مشکل میتوانید در جامعههای آنلاین مشکل خود را مطرح و راهحل را از سایر کاربران دریافت کنید. آخرین نسخه از توزیع لینوکس اوبونتو در زمان نگارش این مطلب، ۲۲.۰۴ با نام رمز «Jammy Jellyfish» (عروس دریایی خوش شانس) است.
اوبونتو ۲۲.۰۴ از پشتیبانی طولانی مدت (LTS) برخوردار است و بهروزرسانیهای مداوم برنامهها و اصلاحات امنیتی مهم را از طرف تیم اوبونتو تا پنج سال پس از انتشار دریافت میکند. نسخههای جدید هسته لینوکس و بهروزرسانی درایورهای گرافیکی نیز به عنوان بهروزرسانی نرم افزار هر شش ماه یک بار منتشر میشوند.
با وجود اینکه پشتیبانی و بهروزرسانی اوبونتو ۲۲.۰۴ در سال ۲۰۲۷ به پایان میرسد، ممکن است نهاد «ESM» بهروزرسانیهایی را برای سه تا پنج سال دیگر ارائه دهد. ESM مخفف عبارت «Extended Support Maintenance» به معنی «پشتیبانی تعمیر و نگهداری تعمیم یافته» است.
توزیع مینت Linux Mint
توزیع لینوکس مینت یکی دیگر از انواع توزیع های محبوب لینوکس محسوب میشود که برای مبتدیان گزینه مناسبی است. دسکتاپ پیشفرضِ «Cinnamon» (دارچین) در توزیع لینوکسِ مینت، شبیه به چیدمان سیستم عامل ویندوز است. میتوان گفت لینوکس مینت برخی کارها را بهتر از اوبونتو انجام میدهد.
توزیع مینت لینوکس بر پایه اوبونتو است و نکته قابل توجه این است که نه تنها کلیه قابلیتهای اوبونتو را در خود جای داده، بلکه در برخی موارد بهتر از اوبونتو هم هست. به دلیل سادگی و سهولت استفاده، توزیع مینت به انتخابی محبوب میان کاربران جدید لینوکس تبدیل شده است. این توزیع دارای چندین نسخه است که نسخه Cinnamon از همه محبوبتر به حساب میآید.
آخرین نسخه Cinnamon در زمان نگارش این نوشته، ۲۱.۱ است. محیط گرافیکی نسخه Cinnamon برگرفته از GNOME است که ظاهری شبیه به ویندوز XP دارد. نسخه دیگر توزیع مینت، «Mate» نام دارد که برگرفته از GNOME 2 است و بیشتر مورد توجه و استقبال کاربرانی قرار گرفته که میخواهند کماکان ظاهر قدیمی را در اختیار داشته باشند و از تغییرات چشمگیری که در بهروزرسانیها رخ داده است، چندان استقبال نمیکنند.
مهمترین ویژگیهای توزیع لینوکس مینت چه هستند؟
برخی از مهمترین ویژگیهای توزیع لینوکس Mint در ادامه فهرست شدهاند.
- بهرهگیری از هسته گنو
- امنیت قابل قبول
- پایداری مناسب برای امور شخصی
- محیط کاربری کاربر پسند
- پشتیبانی قوی از برنامههای کاربردی مختلف
- قابلیت استفاده به عنوان سیستم سرور
- سرعت مناسب در مقایسه با سایر توزیعها
دیسترو Elementary OS از توزیع های محبوب لینوکس برای مبتدیان
اگر فردی از علاقهمندان سیستم عامل مکینتاش شرکت اپل و به دنبال کار با توزیع های لینوکس مشابه مک OS هستید، توزیع Elementary به شما پیشنهاد میشود.
Elementary توزیعی بسیار ساده محسوب میشود و برای کاربرانی مناسب است که تجربه چندانی در کار با لینوکس ندارند. Elementary برگرفته از توزیع اوبونتو است و با هدف ارایه ظاهری مجلل و کاربر پسند با پایداری مناسب برای کاربران مبتدی عرضه شده است. آخرین نسخه از این توزیع، «Elementary 7» به حساب میآید.
توزیع MX Linux
MX توزیع لینوکس مبتنی بر سیستم عامل «دبیان» (Debian) است که از میز کار Xfce بهره میبرد که به کمحجم بودن در بین کاربران لینوکسی معروف است. توزیع MX به دلیل کارایی بالا، سهولت استفاده و وجود «MX tools» محبوبیت بالایی دارد.
یکی از ویژگیهای منحصربفرد این توزیع، انطباقپذیری بالا با سخت افزارها و کامپیوترهای قدیمی است، به طوری که حتی با داشتن کامپیوتری با مشخصات پایین نیز قادر به اجرای این توزیع خواهید بود. MX 21 جدیدترین نسخه این توزیع محسوب میشود. همچنین میتوانید این توزیع لینوکسی را با میزکارهای KDE و Fluxbox نیز دریافت کنید. از دیگر مزیتهای این توزیع، امکان نصب برنامهها با یک پیوند یا همان لینک است.
زورین Zorin از دیگر توزع های لینوکس مناسب برای افراد مبتدی
Zorin یکی دیگر از توزیع های لینوکسی مبتنی بر اوبونتو است که یکی از زیباترین و بهترین توزیعهای لینوکس به لحاظ گرافیکی محسوب میشود. وجود برنامههای کاربردی متنوع همراه با رابط گرافیکی، یکی از مزایای این توزیع محسوب میشود.
اگر به معنای واقعی به دنبال تجربه لذتبخش محیطی جذاب و زیبا با محیط گرافیکی فوقالعاده هستید، توزیع Zorin گزینهای عالی به حساب میآید. اگر کامپیوتر شما ضعیف است و سختافزاری قدیمی دارد، نگران نباشید، با انتخاب نسخه Lite از توزیع Zorin، به راحتی میتوان از آن استفاده کرد. علاوه بر این، نسخههای Core و Pro نیز در دسترس هستد که در امکانات ارایه شده با یکدیگر تفاوت دارند. در نظر بگیرید نسخه Pro تجاری است و در حال حاضر با قیمت ۳۹ یورو به فروش میرسد.
امکانات نسخه حرفهای Zorin OS کدامند؟
امکانات و قابلیتهای نسخه Pro از توزیع لینوکس Zorin در ادامه فهرست شدهاند.
- قابلیت انتخاب میز کار، مشابه با Windows 11،Window Classic ،Ubuntu و macOS
- وجود برنامههای متعدد و حرفهای از پیش نصب شده ماننده تدوینگر حرفهای ویدئو، ویرایشگر حرفهای تصاویر سازگار با فتوشاپ، illustration، ویرایشگر حرفهای صدا، برنامه حرفهای تولید انیمیشن، برنامههای Mind Maps، برنامه حسابداری، 2D CAD، مدیریت رمز عبور، مجازیسازی و سایر موارد
- امکان اشتراکگذاری ماوس و صفحه کلید بین چند دستگاه
- تصاویر پسزمینه جذاب و با کیفیت بالا
- قابلیت به اشتراکگذاری صفحه نمایش به وسیله شبکه LAN یا بی سیم
معرفی توزیع لینوکس Pop!_OS
توزیع Pop!_OS گزینه مناسبی برای توسعهدهندگان و برنامهنویسها محسوب میشود و البته باید اضافه کرد، توزیع لینوکس Pop!_OS برای کاربرانی که به دنبال تجربه محیط کاری و گرافیکی خاص هستند نیز مناسب است. توزیع Pop!_OS مبتنی بر اوبونتو بوده اما ظاهری کاملا متفاوت را ارایه میکند و به زودی نیز از محیط میز کار COSMIC استفاده خواهد کرد.
Pop!_OS توسط شرکتی به نام System76 توسعه یافته است. اولین نسخه از این توزیع در سال ۲۰۱۷ توسط توسعهدهنگان عرضه شد. در نگاه اول، ممکن است به نظر برسد که طراحی صفحه اصلی Pop!_OS شبیه به macOS است، باید گفت علیرغم اینکه ظاهر محیط این توزیع شبیه به سیستم عامل مک OS است، اما از اوبونتو مشتق شده و هسته مستقلی دارد.
به این ترتیب مشخص شد که توزیعهای لینوکس متعددی برای کاربران تازهوارد وجود دارد که میتوان از بین آنها یکی را انتخاب کرد. حال در ادامه این مطلب به معرفی توزیع های لینوکس مناسب برای استفاده به عنوان سرور پرداخته شده است.
توزیع های لینوکس مناسب برای استفاده به عنوان سرور
یکی از مهمترین ویژگیهای سرورها، پایداری و کارایی بالای آنها است. توزیعهای لینوکس مورد استفاده برای سرور باید از پایداری و کارایی بالایی برخوردار باشند. به دلیل اهمیت بالای دادههای موجود در سرورها، امنیت سیستم عامل یکی دیگر از معیارهای انتخاب توزیع های لینوکسی است. به همین دلیل در ادامه توزیع های لینوکسی مناسب جهت استفاده بعنوان سرور را به شما معرفی میکنیم.
Ubuntu Server یکی از محبوب ترین توزیع های لینوکس برای سرور
در بین توزیع های لینوکس «اوبونتو سرور» (Ubuntu Server) یکی از بهترین گزینههای در دسترس محسوب میشود، چون علاوه بر پایداری و امنیت بالا، گزینههای متعددی را در اختیار کاربران قرار میدهد. اگر قصد راهاندازی سرور ابری یا زیرساخت Cloud را دارید، اوبونتو سرور گزینهای عالی به حساب میآید.
اگر سرور مورد نظر دارای سختافزار قوی بوده و نیازی به تغییرات سختافزاری در آینده ندارید، توصیه میشود نسخه LTS که دارای پشتیبانی بلند مدت است را دریافت کنید.
راه اندازی اولیه سرورهای اوبونتو 18.04 — از صفر تا صد
توزیع رد هت سازمانی Red Hat Enterprise چیست ؟
توزیع «لینوکس رد هت سازمانی» (Red Hat Enterprise Linux) که معمولاً به اختصار «RHEL» خطاب ميشود، پلتفرم لینوکسی در سطح جهانی برای کسب و کارها و سازمانها به حساب میآید. بر اساس آمارها، ممکن است Red Hat جزء گزینههای محبوب برای انتخاب به منظور مدیریت سرور نباشد. با این حال، گروه بزرگی از کاربران و مشتریان سازمانی به RHEL متکی هستند (مثلاً Lenovo).
در واقع بسیاری از شرکتها و سازمانها به دلیل سیاستهای کاری و فنی از میان توزیع های مختلف لینوکس برای سرور، توزیع Red Hat Enterprise را انتخاب کردهاند. باید اضافه کرد توزیع لینوکس فدورا از نظر فنی با Red Hat مرتبط و از آن مشتق شده است. در این نسخه از رد هت، همه چیز توسط تیم Red Hat پشتیبانی و قبل از اینکه در RHEL در دسترس قرار گیرد، در فدورا آزمایش میشود. این توزیع تجاری بوده و باید بابت آن هزینه پرداخت کرد، چون در صورت بروز مشکل، شامل پشتییبانیهای فنی خواهد بود.
توزیع SUSE Linux Enterprise Server
در میان توزیع های لینوکس مناسب سرور، توزیع SUSE Linux Enterprise Server یکی از انتخابهای مطلوب و محبوب محسوب میشود. دقت کنید این توزیع را با نسخه معمولی SUSE اشتباه نگیرید. اگر قصد پیادهسازی زیرساخت ابری را دارید یکی از بهترین گزینهها، توزیع SUSE Linux Enterprise Server به حساب میآید.
توزیع CentOS 8
توزیع CentOS که برای سالها مورد استفاده گسترده کاربران بود، منسوخ شده و اگر قصد استفاده از توزیع سِنت اوس را دارید، باید نسخه CentOS Stream را دریافت کنید. در واقع این توزیع همان نسخه Red Hat Enterprise Linux بدون پشتیبانی تیم رد هت محسوب میشود.
برنامهنویسان سنت اوس اخیرا توزیع «راکی لینوکس» (Rocky Linux) را جایگزین توزیع سنت اوس کردهاند. همینطور، نسخه Cent OS 7 نیز تا انتهای سال ۲۰۲۴ پیشتبانی و بهروزرسانیهای لازم را دریافت خواهد کرد.
بهترین توزیع های لینوکس مناسب کامپیوترهای قدیمی
اگر کامپیوتر قدیمی با سختافزارهای ضعیف دارید و مایل هستنید از سیستم عامل لینوکس استفاده کنید، میتوانید از توزیع های لینوکس کمحجم استفاده کنید که نیاز چندانی به سختافزار قوی و مشخصات بالا ندارند. در ادامه این توزیع های لینوکس را به شما معرفی میکنیم.
توزیع Puppy Linux
توزیع Puppy یکی از کمحجمترین سبُکترین توزیع های لینوکس به حساب میآید که برای اجرا به حداقل ۳۰۰ مگابایت RAM و پردازندهای حداقل با مشخصات «Pentium 900 MHz» نیاز دارد و به همین دلیل برای اجرا روی کامپیوترهای ضعیف بسیار مناسب است.
سبُک بودن Puppy آن را به یکی از سریعترین توزیع های لینوکسی مبدل کرده است. توزیع Puppy برخلاف سایر توزیع های لینوکس مشتق شده از توزیع دیگری مانند اوبونتو یا دبیان نیست، بلکه تلفیقی از چندین توزیع لینوکس است. اگر میخواهید تجربه کار با لینوکس را در رایانه قدیمی امتحان کنید Puppy گزینه مناسبی است.
لینوکس Solus Budgie یکی از کم حجم ترین توزیع ها
Solus Budgie یکی دیگر از توزیع های لینوکس سبُک و سریع محسوب میشود که تجربه کار با سیستم عاملی سریع و سبک در عین حال بسیار زیبا را در اختیار کاربران قرار میدهد. یکی از مزیتهای این توزیع، انتخاب میز کارهای GNOME یا MATE است.
محیط خلاقانه دسکتاپ در توزیع Solus Budgie از جذابیت گرافیکی بالایی برخوردار است و به همین دلیل کاربران زیادی به استفاده از آن جذب شدهاند. در این توزیع، گزینههای متعددی برای سفارشی کردن محیط دسکتاپ در اختیار کاربر قرار گرفته که سبب افزایش جذابیت بصری در این توزیع شده است.
توزیع لینوکس Bodhi
Bodhi Linux برگرفته از توزیع اوبونتو است. با این حال، بر خلاف اوبونتو به خوبی و بدون مشکل در سیستمهای قدیمی کار میکند. مهمترین ویژگی توزیع Bodhi، وجود محیط Moksha Desktop به حساب میآید که ظاهری جذاب و زیبا به آن بخشیده است. در این توزیع، گزینههای متعددی به منظور سفارشیسازی محیط کاری برای کاربران وجود دارد.
توزیع antiX لینوکس
توزیع antiX که مبتنی بر دبیان است قابلیت استفاده در قالب Live CD را نیز دارد و برای استفاده در کامپیوترهای قدیمی مناسب است. یکی از ویژگیهای خاص antiX در حالت Live CD، قابلیت ذخیرهسازی تنظیمات و پیکربندیها است که سبب صرفهجویی در زمان میشود.
همچنین در حالت Live CD با کمک قابلیت Live persistence میتوان تغییرات دلخواه را در پوشه root اعمال کرد. به همین دلیل، اگر بین توزیع های لینوکس به دنبال توزیعی سبُک و قابل حمل، بدون نیاز به نصب هستید، توزیع antiX گزینه مناسبی محسوب میشود.
توزیع Sparky
یکی دیگر از توزیع های سبک و سریع برای سیستمهای قدیمی، توزیع Sparky محسوب میشود که مبتنی بر توزیع دبیان است و در قالب چند نسخه منتشر میشود. نسخه «Stable» (پایدار) نسخه استاندارد این توزیع به حساب میآید و در کنار آن، نسخه GameOver بیشتر برای کاربرانی منتشر میشود که اهل بازی هستند.
در نسخه GameOver بازیهای از پیش نصب شده توسط توسعهدهندگان گنجانده شدهاند. به همین دلیل، اگر به بازی کردن علاقهمند هستید و قصد دارید بازی کردن را در محیط توزیع سبُک لینوکسی تجربه کنید، Sparky به شما پیشنهاد میشود.
بهترین توزیع های لینوکس مناسب کاربران حرفه ای
اگر جزو کاربران حرفهای لینوکس هستید و با مباحث اولیه لینوکس آشنایی کامل دارید، توزیعهای لینوکسی که در ادامه این بخش معرفی میشوند برای شما مناسب هستند.
توزیع Arch لینوکس
آرچ لینوکس خود توزیعی ساده و در عین حال قدرتمند به حساب میآید. بر خلاف سایر توزیع های لینوکس در Arch همه چیز آماده و از پیش نصب شده نیست. کاربر باید به طور دستی سیستم را پیکربندی و در صورت لزوم بستههای مورد نیاز را اضافه کند.
علاوه بر این، هنگام نصب Arch Linux باید برخی از تنظیمات پیشرفته را به طور دستی تنظیم کرد. یکی از مزیتهای بزرگ توزیع Arch، داشتن انجمن بزرگی از کاربران است که در صورت بروز مشکل با مطرح کردن سوال در انجمنها میتوان پاسخ را پیدا کرد.
توزیع Gentoo
اگر به طور کامل با نحوه کامپایل کردن بستهها آشنایی دارید، توزیع Gentoo برای شما مناسب است. این توزیع علاوه بر سبُک بودن، امکانات مناسب دیگری را هم در اختیار کاربر قرار میدهد. کار کردن با این توزیع، نیاز به دانش فنی مناسب و بالایی دارد و استفاده از آن به کاربران مبتدی توصیه نمیشود.
توزیع Slackwar
توزیع Slackwar یکی از قدیمیترین توزیع های لینوکسی به حساب میآید که همچنان در حال توسعه است. اگر علاقه دارید تا همه چیز را خودتان شخصاً انجام دهید و حتی محیط دسکتاپ و سیستم عامل را با سلیقه خود پیاده سازی کنید، توزیع Slackwar گزینه مناسبی است. علیرغم کاهش کاربران، این توزیع همچنان فعال و دارای بهروزرسانیهای مستمر است.
بهترین توزیع های لینوکس برای مقاصد چند منظوره
در میان توزیع های لینوکس که تعدادشان هم کم نیست، گاهی نیاز به توزیع های لینوکسی چند منظوره داریم تا بتوانیم همزمان چندین هدف مختلف را پیادهسازی کنیم.
به عبارت دیگر، فضر کنید میخواهیم توزیع لینوکسی انتخاب کنیم که همزمان بتواند به عنوان سرور برای کاربران حرفهای و همینطور استفاده شخصی برای کاربران مبتدی مورد استفاده قرار گیرد. در این حالت باید به دنبال توزیع های لینوکس مناسب این کار باشیم.
توزیع لینوکس فدورا Fedora
توزیع فدورا در واقع به عنوان یکی از بهترین توزیع های لینوکس برای انجام امور چندمنظوره شناخته میشود. از توزیع فدورا میتوان هم به عنوان سیستم عامل بر روی لپتاپهای شخصی استفاده کرد و هم به عنوان سرور در کامپیوترهای پیشرفته قابل استفاده است.
محیط کاربری فدوا جذاب و زیبا بوده که حتی کاربران مبتدی را نیز به خود جذب میکند.
توزیع لینوکس مانجارو Manjaro
توزیع Manjaro برگرفته از Arch است، با این تفاوت که Arch مناسب کاربران حرفه ای با سطح دانش بالا محسوب میشود، در حالی که Manjaro حتی برای کاربران مبتدی با سطح دانش پایین نیز مناسب و قابل استفاده است. محیط کاری این توزیع به کونهای طراحی شده است که کاربران با هر سطحی میتوانند به سادگی با آن کار کنند.
دبیان یکی از کامل ترین توزیع های لینوکس
آخرین گزینه در بین توزیع های لینوکس چندمنظوره، لینوکس Debian است که در واقع یک توزیع کامل و مادر محسوب میشود. شما میتوانید از توزیع دبیان برای امور مختلف استفاده کنید. دبیان قابلیت استفاده در امور روزمره و استفاده در سیستمهای شخصی تا استفاده به عنوان سرور و امور حرفهای را در اختیار کاربران قرار میدهد.
جمع بندی
با مطالعه و آشنایی با توزیع های لینوکس معرفی شده باید گفت، هر کاربر با توجه به سطح دانش خود در لینوکس و انتظاری که از لینوکس به عنوان سیستم عامل دارد، لازم است یک توزیع لینوکسی را برای استفاده انتخاب کند. نکته مثبت این موضوع، انتخاب بین طیف وسیعی از انواع توزیع های لینوکس با امکانات و محیطهای متفاوت است. هر توزیع لینوکس بستههای نرمافزاری متفاوتی را در اختیار کاربران قرار میدهد. در این مطلب چندین توزیع مختلف لینوکس بر اساس سطح مهارت کاربران و مقاصد مختلف و همچنین تعدادی دوره آموزشی مرتبط با لینوکس نیز در خلال آن معرفی شدند.