حرفه برنامه نویسی جذابیتهای زیادی دارد و به خصوص در مورد درآمد بالای آن هم بحثهای بسیاری شده است. به همین دلیل، بسیاری از افراد تصمیم میگیرند وارد دنیای جذاب برنامه نویسی شوند. یکی از اولین سوالاتی که در ذهن این افراد شکل میگیرد این است که آیا برنامه نویسی سخت است ؟ احتمالاً این سوال بسیار سادهای به نظر میرسد، اما پاسخ دادن به آن کار چندان سادهای نیست. بنابراین، برای یافتن پاسخ این سوال که آیا برنامه نویسی سخت است یا خیر، باید وارد جزئیات شد تا بتوان جواب آن را به خوبی درک کرد. این کار در این مقاله انجام شده و سخت بودن یا نبودن برنامه نویسی از زوایای مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.
آیا برنامه نویسی سخت است ؟ پاسخی کوتاه و مستقیم
معمولاً وقتی که افراد درک درستی از اینکه برنامه نویسی چیست پیدا میکنند، دو سوال عمده پیدا میکنند، آیا برنامه نویسی سخت است؟ و آیا برنامه نویسی مناسب من است؟ اول از همه بهتر است پیش از وارد شدن به جزئیات لازم، سوال آیا برنامه نویسی سخت است را با پاسخی کوتاه و مستقیم هدف قرار داد. با ارائه یک سوال کوتاه و مستقیم میتوان به نوعی برای ادامه این مقاله مقدمهچینی کرد. پس در نهایت آیا برنامه نویسی سخت است یا خیر؟
پاسخ این سوال به عوامل مختلفی بستگی دارد و نمیتوان جواب ثابتی را برای آن ارائه داد. از جمله عواملی که در پاسخ به این سوال دخیل هستند، میتوان به حوزه و نوع برنامه نویسی و همچنین نحوه تفکر هر فرد به عنوان یک شخص اشاره کرد. بنابراین، پاسخ کوتاه این است که در واقعیت، میزان دشواری برنامه نویسی بازهای دارد و این بازه از سطح بسیار آسان شروع میشود و تا درجه سختی بسیار زیاد ادامه مییابد. مثلاً اگر بخواهیم بر اساس تجربه خود به هر یک از سوالات زیر پاسخ بدهیم، چه خواهیم گفت؟
- آیا بسکتبال بازی کردن سخت است؟
- آیا پرتغالی صحبت کردن دشوار است؟
- رانندگی کردن با خودرو چطور؟ آیا سخت است؟
به احتمال زیاد در پاسخ به سوالهای بالا هم خواهید گفت که: «بستگی دارد».
واهمه عموم از دشواری برنامه نویسی
معمولاً اینطور به نظر میرسد که افراد غیر برنامه نویس میزان دشواری یادگیری مهارتهای برنامه نویسی را بسیار بیش از اندازه برآورد میکنند و فکر میکنند برنامه نویسی بسیار دشوار است. در بسیاری از موارد مشاهده میشود که افراد برای یادگیری برنامه نویسی اینطور فکر میکنند:
- من استعداد ریاضی ندارم!
به طور کلی در خصوص یادگیری اکثر مهارتها، جمله بالا به وفور شنیده میشود، اما این باور در مورد برنامه نویسی بسیار رایجتر است. این طرز فکر واقعاً عجیب و غریب است، زیرا با وجود اینکه علم ریاضیات در برخی از حوزههای برنامه نویسی کاربرد دارد، بسیاری از دیگر حوزههای برنامه نویسی هم هستند که از ریاضی در آنها استفاده نمیشود. در واقع، ریاضی تنها مقولهای نیست که در برنامه نویسی کاربرد دارد. بسیاری از افراد اینطور تصور میکنند که آنها هیچگاه نمیتوانند برنامه نویس شوند، اما این باور کاملاً اشتباه است. برنامه نویسی برخلاف عقیده بسیاری از افراد، مهارتی بسیار دستیافتنیتر به حساب میآید.
به غیر از لزوم یادگیری ریاضی، دیگر چه افسانههایی درباره برنامه نویسی وجود دارند؟
برای روشنتر شدن موضوع، باید علاوه بر این تصور اشتباه که حتماً باید ریاضی یاد گرفت، به برخی از سایر باورهای غلط درباره برنامه نویسی نیز پرداخته شود. بنابراین در ادامه این بخش به ۴ باور غلط در خصوص برنامه نویسی پرداخته شده است.
باور غلط شماره ۱: برنامه نویسان هکرهایی نخبه هستند مثل شخصیت سریال Mr. Robot
فیلمهایی برای نسلهای مختلف وجود دارند که در آنها قهرمان یا ضدقهرمان داستان، هکر و برنامه نویسی ماهر و حرفهای با حال و هوای جیمز باند است. مثلاً میتوان به فیلم قدیمی Sneakers اشاره کرد که ممکن است بسیاری از افراد با ردههای سنی بالاتر آن را دیده باشند.
جوانترها هم معمولاً آنقدر بدشانس بودهاند که با فیلمهایی مثل Hackers و Swordfish روبرو بودهاند. البته اخیراً در این ژانر پیشرفتهایی حاصل شده و میتوان Mr. Robot را اقتباس بهتری از یک هکر حرفهای در نظر گرفت و شاید بتوان گفت که این سریال به واقعیت نزدیکتر است.
اما هر چقدر هم که یک فیلم مثل Sneakers عالی باشد، یا هر چقدر که مثل فیلم Hackers افتضاح باشد، همچنان در همه فیلمها، قهرمان هکر یا ضدقهرمان هکر را به عنوان یک برنامه نویس نسبتاً ضد اجتماعی و بسیار نابغه نشان میدهند. در حقیقت، این تصویر از زندگی واقعی به دور است. بنابراین نباید این ذهنیت را داشت که برنامه نویسی یعنی جابهجا کردن مکعبها یا هر کار دیگری که هیو جکمن (Hugh Jackman) داشت در فیلم Swordfish انجام میداد. در واقعیت، برنامه نویسی نیازمند جستجوی زیاد یا به اصطلاح «گوگل کردن» بسیار است.
باور غلط شماره ۲: داشتن مدرک تحصیلی مرتبط، ضرورت برنامه نویس شدن
معمولاً این باور غلط در جامه دست به دست میشود که برای فعالیت در زمینه برنامه نویسی حتماً باید مدرک تحصیلی مرتبط داشت. اما اصلاً این چنین نیست و نیازی به مدرک علوم کامپیوتر یا سایر مدارک تحصیلی مرتبط برای فعالیت برنامه نویسی وجود ندارد. نیازی به داشتن مدرک تحصیلی در حوزه تجارت هم نیست و حتی احتمالاً نیازی به شرکت در یک بوتکمپ آموزشی هم وجود ندارد.
داشتن مدرک تحصیلی یا گواهینامه شرکت در بوتکمپ و مدرک دوره برنامه نویسی، ممکن است مسیر تبدیل شدن به یک برنامه نویس حرفهای را هموارتر کنند، اما هیچگاه الزامی نیستند. بنابراین وقتی این سوال برای فرد ایجاد میشود که «آیا برنامه نویسی سخت است»، احتمالاً این باور وجود دارد که حتماً باید برای یادگیری برنامه نویسی هفتخوان رستم را طی کرد. اما در واقع، هیچ پیشنیازی برای یادگیری برنامه نویسی به غیر از یک ویرایشگر متن و دانلود کردن یک مفسر یا کامپایلر وجود ندارد.
باور غلط شماره ۳: روابط اجتماعی ضعیف برنامه نویسان
ممکن است این سوال به وجود بیاید که داشتن روابط اجتماعی ضعیف اصلاً چه ربطی به سوال «آیا برنامه نویسی سخت است» دارد؟ ممکن است این باور غلط چندان جلب توجه نکند و نامحسوس باشد، اما واقعیت دارد. جهان به تماشای برنامههای تلویزیونی مینشیند و در این برنامهها، هکرها و برنامه نویسان حرفهای به واسطه «گیک بودن» و غیر معمولی بودنشان شناخته میشوند.
بنابراین، معمولاً این ابهام برای افراد به وجود میآید که اگر از نظر اجتماعی عجیب و غریب نباشند، آیا میتوانند به یک برنامه نویس «واقعی» تبدیل شوند؟ بله قطعاً میتوان یک برنامه نویس واقعی شد. برنامه نویسان در کنفرانسها و گردهماییهای بسیاری شرکت میکنند، با یکدیگر به بحث میپردازند و اجتماعات خود را تشکیل میدهند و زندگی اجتماعی کاملاً عادی و مناسبی دارند.
باور غلط شماره ۴: مهارت داشتن کامل برنامه نویسان در همه زمینههای مربوط به کامپیوتر
به خصوص اگر فردی مدرک تحصیلی علوم کامپیوتر داشته باشد و بعد به عنوان برنامه نویس فعالیت کند، همگان بلافاصله این ذهنیت را خواهند داشت که چنین فردی در همه زمینههای کامپیوتری تخصص دارد و درخواستهایی نظیر موارد زیر را مطرح میکنند:
- کامپیوتر من صدای عجیبی تولید میکند، مشکلش چیست؟
- وقتی سعی میکنم برنامه Word را ببندم، خطای #90314ظاهر میشود، این یعنی چه؟
- بهترین کارت گرافیک کدام است؟
به طور مداوم، سوالاتی مشابه موارد بالا از برنامه نویسان پرسیده میشود و در بیشتر موارد آنها خودشان برای پاسخ دادن به چنین سوالاتی (اگر نگویند نمیدانم) از گوگل کمک میگیرند. حتی اگر یک برنامه نویس تمام عمرش را صرف ساخت و توسعه نرم افزار کرده باشد، باز هم این به این معنا نیست که همه چیز را درباره کامپیوتر میداند. این باور اشتباه در این مقاله به این دلیل مطرح شده است که افراد نباید تصور کنند برای برنامه نویس شدن باید حتماً همه چیز و هر چیزی را راجع به کامپیوترها بدانند.
گستره متنوع برنامه نویسی
اکنون که افسانهها و باورهای غلط برنامه نویسی افشا شدهاند، میتوان به واقعیت برنامه نویسی پرداخت و حقیقت را بیان کرد. حقیقت این است که برنامه نویسی حوزهای بسیار متنوع به حساب میآید.
در واقع، برخی از مواردی که افراد حرفهای در حیطه برنامه نویسی انجام میدهند را میتوان به صورت زیر فهرست کرد:
- طراحی قالببندی و خصوصیتهای ظاهری یک صفحه وب
- ایجاد الگوریتمهای هوش مصنوعی
- نوشتن اسکریپتهایی برای خودکارسازی وظایف انجام شده به صورت دستی
- مدلسازی پیچیده آماری
- ساخت اپلیکیشنهای موبایل ساده و قابل تکرار
موارد فوق تنها نمونههای اندکی از انواع برنامه نویسی به شمار میروند. بنابراین، نقشها و وظایف شغلی بسیار متنوع و گوناگونی در حوزه برنامه نویسی وجود دارند که افراد میتوانند در آنها به فعالیت بپردازند.
فعالیت در کدام مشاغل برنامه نویسی آسانتر است؟
تا اینجا مشخص شد که انواع برنامه نویسی بسیار متنوع است و با توجه به این حقیقت، در این بخش به این مسئله پرداخته شده است که کدام مشاغل و حوزههای مختلف برنامه نویسی دسترسپذیرتر هستند؟ بهتر است کمی از دیدگاه «از ساده تا سخت» فاصله گرفت. زیرا چنین دیدگاهی به شدت به این مسئله بستگی دارد که هر حیطه چقدر برای یک شخص خاص دشوار است. مثلاً ممکن است یک فرد در حوزه ریاضیات و الگوریتمها عملکرد خوبی داشته باشد، اما احتمالاً در زمینه طراحی گرافیک و ایجاد رابط کاربری چندان مطلوب عمل نکند.
اما احتمالاً برخی از افراد تمایلات متضادی دارند و بر این باور هستند که برنامه نویسی و پیادهسازی یک اگوریتم مرتبسازی بسیار دشوار است یا ممکن است تصور کنند اینکه گفته میشود طراحی قالب یک صفحه وب، ساده و ابتدایی است.
بنابراین باید توجه داشت که در اینجا مقصود این نیست که هر یک از حوزههای برنامه نویسی به عنوان سخت یا آسان دستهبندی شوند. بلکه در عوض، اینجا به مواردی اشاره میشود که ممکن است افراد در نظر نگیرند و تصور کنند همه ماهیت برنامه نویسی، درسهای ریاضی است.
- برخی از اشخاصی که در مشاغل برنامه نویسی فعالیت میکنند به میزان زیادی بر طرحبندی و تجربه کاربری تمرکز دارند. این یعنی آنها در اصل با جنبههای زیباییشناسی اپلیکیشن و همچنین نحوه تعامل کاربران با آن برنامه سر و کار دارند.
- برخی دیگر از برنامه نویسان در زمین دادهها و بانکهای اطلاعاتی فعالیت میکنند. به جای ساختن قطعات نرم افزاری بزرگ با استفاده از دستورالعملهای پیچیده، این دسته از برنامه نویسان بیشتر روی خود دادهها و منطق نهفته در آنها تمرکز دارند
- یک زمینه کاری دیگر که جزء حیطه برنامه نویسی به حساب میآید نیز بیشتر به حوزه عملیات و پشتیبانی نزدیک است. برخی از افراد دانش بیشتری در زمینه کامپیوتر دارند و به عنوان «کاربر حرفهای» (Power User) شناخته میشوند. این افراد از این طرف و آن طرف چیزهایی راجع به برنامه نویسی میآموزند و یاد میگیرند که چطور برخی از فرایندها را خودکارسازی کنند یا بهینگی برخی از کارهای انجام شده توسط انسان را افزایش دهند.
موارد فوق تنها چند مثال کوچک و اندک در خصوص زمینههای مختلف کاری مرتبط با برنامه نویسی هستند. بنابراین باید این مسئله را درک کرد که حتی اگر برنامه نویسی برای فردی دشوار به نظر برسد، باز هم برخی نقشهای شغلی وجود دارند که ممکن است برای این افراد مناسب باشند.
آیا افراد فکر میکنند برنامه نویسی سخت است چون این حوزه برای آنها شناخته شده نیست؟
در این مرحله بهتر است از زاویه دیگری به سوال «آیا برنامه نویسی سخت است» نگریست. به نظر میرسد به اندازه کافی از این منظر که «برنامه نویسی آنقدرها هم سخت نیست» به موضوع پرداخته شده باشد. البته این دیدگاه حقیقت دارد و واقعاً برنامه نویسی آنقدرها هم که تصور میشود سخت نیست. اما معمولاً افراد زیادی به سوال «آیا برنامه نویسی سخت است»
تنها به این دلیل جواب مثبت میدهند که نمیدانند برنامه نویسی چه مواردی را شامل میشود. اما باید این باور که برنامه نویسی سخت است را تعدیل کرد؛ برنامه نویسی به این دلیل سخت است که نوع فکر کردن در آن متفاوت است و بسیاری از افراد با این نوع از تفکر کردن آشنایی ندارند. برای درک بهتر این موضوع باید به عنوان مثال نحوه تعامل با دستگاه الکسا (Alexa|محصول شرکت آمازون) را در نظر گرفت.
الکسا میتواند به بسیاری از سوالات منطقی (تاکتیکی) پاسخ بدهد و حتی گاهی جوابهای الکسا افراد را به وجد میآورد و متعجب میکند. اما در عین حال، کار با الکسا خسته کننده و آزار دهنده هم هست. در مواقعی که الکسا تعاملات ساده انسانی را اشتباه متوجه میشود، کامپیوتری بودن خود را افشا میکند.
حالا باید این مسئله را در نظر گرفت تا جایی که محدودیتهای یک برنامه کامپیوتری اجازه میدهد، الکسا به طور کامل جهت ارائه بهترین عملکرد ممکن برای درک خواستههای انسانها بهینهسازی شده است. اما در هر حال کاربر باید کاملاً دقیق، واضح و ساده خواسته خود را در گفتگو با الکسا مطرح کند و در این صورت، الکسا آنجاست تا سخنان کاربران را درک کند.
عملکرد کامپایلر (همان برنامهای که کدها را به عملیات اجرایی ترجمه میکند) هم درست مشابه الکسا است. اما هدف و کاربرد کامپایلر، فراهم کردن رفاه و آسایش انسانها نیست. بلکه کامپایلر با هدف بیشینه کردن میزان سودمندی طراحی شده است.
این درست است که در خصوص تعامل با الکسا گفته میشود کاربر باید «دقیق» عمل کند، اما در خصوص کامپایلر به هیچ عنوان نمیتوان واژه «دقیق» را برای توصیف آنچه کامپایلر انتظار دریافت آن را دارد به کار برد. پس آیا برنامه نویسی سخت است ؟ بله؛ برنامه نویسی به این معنا سخت است که برای انجام آن افراد باید بهگونهای تفکر کنند که معمولاً به آن عادت ندارند.
سخت بودن برخی از حوزههای پیچیدهتر دنیای برنامه نویسی
در ادامه این فرضیه که برنامه نویسی سخت است ، باید این مسئله را در نظر گرفت که بخشهایی از دنیای برنامه نویسی وجود دارند که برای ورود به آنها باید مهارتهای بسیاری را کسب کرد و فعالیت در آنها نیاز به تمرین زیاد دارد. در چنین مواردی باید گفت که بله، برنامه نویسی واقعاً سخت است.
به نتیجه رساندن وظایف و اهداف پیشرفته و پیچیدهای مثل رباتیک، بلاکچین، هوش مصنوعی، معاملات الگوریتمی و دیگر موارد، نیاز به میزان زیادی از مهارتها، تمرین، استعداد و انگیزه رقابت دارند. برخی از شرکتهای بزرگ و نام آشنا، حقوقهای هنگفتی به توسعه دهندگان نرم افزار میپردازند و قطعاً این شرکتها قوانین سفت و سختی برای استخدام دارند و این طور نیست که به راحتی هر کارجویی را بپذیرند.
تخصصهایی در جهان برنامه نویسی وجود دارند که باید خیلی برای کسب آنها تلاش کرد. یعنی این تخصصها نیاز به تمرین زیاد، استعداد، هوش زیاد و حتی کمی شانس دارند. در واقع، برخی نقشها، جایگاههای شغلی، چالشها و موقعیتهایی در دنیای برنامه نویسی وجود دارند که تنها تعداد کمی از افراد میتوانند به خوبی از پس آنها برآیند. بنابراین، برنامه نویسی میتواند سخت هم باشد و اینطور نیست که بتوان به طور کلی و قطعی گفت برنامه نویسی آسان است.
وابستگی سخت بودن برنامه نویسی به فاکتورهای مختلف
در آخر باز هم باید گفت که نمیتوان پاسخ دقیقی به این سوال داد که آیا برنامه نویسی سخت است یا خیر. چراکه دنیایی برنامه نویسی بسیار گسترده است و حوزهها، مسیرها و شاخههای مختلفی در آن وجود دارند.
مثلاً در پاسخ به این سوال که آیا بسکتبال بازی کردن سخت است یا خیر، بستگی دارد منظور از بسکتبال بازی کردن چه باشد؟ اگر منظور این است که آیا هر کسی میتواند توپ را بردارد و به سمت حلقه پرتاب کند، خیر بسکتبال بازی کردن سخت نیست. اما شانس اینکه فردی بتواند با یکی از بهترین تیمهای بسکتبال در لیگ NBA قرارداد ببندد و در کنار بازیکنان سطح اول بازی کند چقدر است؟ آیا صحبت کردن به زبان پرتغالی سخت است؟ برای فردی که در برزیل یا پرتغال به دنیا آمده باشد، خیر اصلاً هم سخت نیست. اما پرتغالی حرف زدن برای فردی که ۷۰ سال سن دارد و زبان مادری او ژاپنی باشد احتمالاً سخت خواهد بود.
بلاخره، آیا برنامه نویسی سخت است ؟ هم بله و هم خیر. بله، برنامه نویسی در سطح ممتاز یا در یک حیطه بسیار تخصصی و رقابتی سخت است. اما نه، شروع برنامه نویسی دشوار نیست و فعالیت در برخی زمینهها نسبت به سایر حوزههای برنامه نویسی آسانتر است و قطعاً فراتر از حد توان شما نخواهد بود.
معمولاً سوالات رایج دیگری هم در ارتباط با این سوال که آیا برنامه نویسی سخت است مطرح میشوند. بنابراین در ادامه به این سوالها پاسخ داده شده است.
سوالات رایج پیرامون برنامه نویسی
در این بخش برخی از سوالات رایج پیرامون برنامه نویسی پاسخ داده شدهاند. سعی شده است تا این سوالات بیشترین ارتباط را با سوال «آیا برنامه نویسی سخت است» داشته باشند.
چه کسانی می توانند برنامه نویس شوند ؟
به بیان ساده باید گفت افرادی میتوانند برنامه نویس شوند که صبر و تحمل، شجاعت، شور و اشتیاق و خلاقیت داشته باشند و هر زمان که ممکن بود، منطق لازم را اعمال کنند. مدرک تحصیلی هیچ اهمیتی ندارد. افرادی که در حوزههای مرتبط با کامپیوتر مثل پشتیبانی فناوری اطلاعات یا پشتیبانی شبکه فعالیت میکنند، به واسطه نزدیکتر بودن به دنیای برنامه نویسی پتانسیل بیشتری برای ورود به این حوزه دارند. اما این بدان معنا نیست که فقط چنین افرادی میتوانند برنامه نویس شوند. آشنایی با افرادی که قدرت حل مسئله دارند، یعنی همان توسعه دهندگان (Developers) میتواند زمینه افراد را برای ورد به دنیای برنامه نویسی فراهم کند.
هر عاملی که باعث ایجاد انگیزه در افراد شود، میتواند حتی کسانی را به یک برنامه نویس تبدیل کند که پیش از این هیچ وقت حتی علاقهای هم به برنامه نویسی نداشتهاند. حتی افرادی که تجربه بسیار کمی در زمینه کار با کامپیوتر داشته باشند هم میتوانند برنامه نویس شوند.
افرادی میتوانند برنامه نویس شوند که با دیدن یک برنامه نویس حرفهای در حین وارد کردن دستورات در ترمینال، ویرایش یک اسکریپت در VI، اجرای یک کوئری در پایگاه داده و رفع مشکلات نرم افزاری در سریعترین زمان ممکن به وجود میآیند. به طور قطع میتوان گفت که این هوش و استعداد زیاد نیست که باعث موفقیت در برنامه نویسی میشود، بلکه عامل اصلی موفقیت در برنامه نویسی شور و اشتیاق است.
از کجا بفهمیم به برنامه نویسی علاقه داریم؟
در صورتی میتوانیم بفهمیم به برنامه نویسی علاقه داریم که در حین انجام تمرینات برنامه نویسی غرق در کار شویم و متوجه گذشت زمان نشویم. زمانی میتوان فهمید علاقه به برنامه نویسی وجود دارد که فرد کار را رها نکند و ادامه دهد. اگرچه این هم درست نیست که بگوییم اگر شور و اشتیاق به برنامه نویسی وجود نداشته باشد، نمیتوان برنامه نویس شد. چراکه بسیاری از برنامه نویسان حرفهای وجود دارند که عشق و علاقه آنها چیز دیگری است که حتی ممکن است به فناوری و کامپیوتر هم ارتباطی نداشته باشد. اما ادامه دادن بسیار مهم است و ادامه دادن هم در صورتی آسانتر خواهد شد که علاقه و اشتیاق وجود داشته باشد.
ممکن است روش یادگیری و آموزش اشتباه باشد و این باعث شود که خسته و کسل شویم و این ذهنیت در ما ایجاد شود که به برنامه نویسی علاقه نداریم. اما اگر روش یادگیری را تغییر دهیم و مثلاً به جای خواندن کتاب از روشهای دیگری مثل فیلم آموزشی استفاده کنیم یا بیشتر سعی کنیم تمرین و کار عملی انجام بدهیم، ممکن است شور و اشتیاق خود به برنامه نویسی را کشف کنیم و بفهمیم که واقعاً به برنامه نویسی علاقه داریم.
برنامه نویسی به چه درد میخورد ؟
مهارتهای برنامه نویسی در طیف گستردهای از صنایع و شرکتها بسیار مورد تقاضا هستند. کسب مهارتهای برنامه نویسی میتواند به افراد کمک کند تا در مسیر شغلی موفقیتآمیزی قرار بگیرند. تقریباً بسیاری از افراد میدانند که در صورت تسلط و کسب تخصص در برنامه نویسی میتوان درآمد بالایی داشت. اما علاوه بر مسائل شغلی و کسب درآمد، به طور کلی میتوان مزایای یادگیری برنامه نویسی را به صورت زیر فهرست کرد:
- برنامه نویسی میتواند به افراد کمک کند تا فناوری را درک کنند.
- کدنویسی میتواند باعث تقویت مهارتهای حل مسئله شود.
- میتوان از برنامه نویسی در بصریسازی دادهها استفاده کرد.
- کدنویسی میتواند خلاقیت افراد را تقویت کند.
- برنامه نویسی یک زبان جهانی است و با یادگیری کدنویسی میتوان در همه نقاط جهان فعالیت کرد.
- کدنویسان همگی عضوی از یک جامعه هستند و به واسطه آن ارتباطات و تعاملات بسیاری شکل میگیرد.
- با یادگیری برنامه نویسی میتوان چشمانداز روشنی را در آینده حرفهای خود متصور شد.
آیا برنامه نویسی درآمد دارد ؟
در مقایسه با بسیاری از مشاغل دیگر میتوان گفت که برنامه نویسی درآمد خوبی دارد. اما باید این مسئله را در نظر گرفت که برنامه نویسی دنیای گستردهای را شامل میشود و باید زمان زیادی را برای به دست آوردن تسلط مورد نیاز صرف کرد. اکثر افرادی که فقط به این دلیل برنامه نویسی را شروع میکنند که درآمد خوبی دارد، در نهایت دلسرد میشوند و برنامه نویسی را ادامه نمیدهند. دلیلش این است که اکثر افراد عاقل با این مسئله موافق هستند که حجم کار و تلاشی که باید انجام شود بسیار زیاد است و ارزشش را ندارد.
بیشتر افرادی میتوانند در حرفه برنامه نویسی موفق شوند و درآمد خوبی از آن داشته باشند که به برنامه نویسی به عنوان یک سرگرمی و نه یک شغل نگاه کنند. البته این بدان معنا نیست که نمیتوان سرگرمی دیگری داشت یا سرگرمی و علاقه اصلی فرد باید حتماً برنامه نویسی باشد. در واقع زمانی میتوان به درآمد خوبی در برنامه نویسی رسید که فرد در آن حرفهای شده و تخصص پیدا کرده باشد. حرفهای شدن در زمینه برنامه نویسی هم نیاز به صرف وقت و تمرکز بسیار دارد. باید ساعتها به طور مداوم کار کرد تا بتوان به یک برنامه نویس حرفهای تبدیل شد.
حقوق برنامه نویس در ایران چقدر است؟
حقوق برنامه نویس در ایران و تمام دیگر نقاط جهان مقدار ثابتی نیست. اما میتوان بازهای را به صورت تخمینی مشخص کرد. در ایران، بازه حقوق برنامه نویس با حداقل حقوق تعیین شده وزارت کار شروع میشود و بعضاً حداکثر حقوق دریافتی برنامه نویسان تا مبالغ نجومی هم ادامه مییابد. میزان حداقل حقوق هر ساله تغییر میکند و مثلاً برای سال ۱۴۰۱ به همراه مزایا بین ۵ تا ۶ میلیون تومان است.
حداکثر حقوق دریافتی هم سقف مشخصی ندارد و شاید به ۵۰ میلیون تومان هم برسد. میزان حقوق برنامه نویس به عوامل مختلفی بستگی دارد که مهمترین آن میزان مهارت و تسلط فرد است. سایر مواردی که بر میزان حقوق برنامه نویس در ایران تاثیر دارند در ادامه فهرست شدهاند:
- زمینه فعالیت در دنیای برنامه نویسی
- کشور و شهر محل سکونت برنامه نویس
- نوع و محل فعالیت فرد (کار به صورت پروژهای یا ثابت)
آیا میتوان کار برنامه نویسی در منزل انجام داد؟
جهت انجام کار برنامه نویسی هیچ الزامی برای فعالیت به صورت حضوری وجود ندارد و تنها یک کامپیوتر و اتصال اینترنت برای کار برنامه نویسی در منزل کافی است. مخصوصاً در دوران همهگیری کووید، مشخص شد که دورکاری و فعالیت به صورت فریلنسری مزایای زیادی دارد و چندان هم بد نیست. تنها چالش انجام کار برنامه نویسی در منزل پیدا کردن کار است. برای پیدا کردن کار برنامه نویسی باید رزومه خوبی داشت.
بنابراین لازم است افرادی که میخواهند کار برنامه نویسی در منزل انجام بدهند نمونه کارها و پروژههای با کیفیتی را آماده کنند تا بتوانند کارفرمایان بالقوه را متقاعد سازند که برای کار برنامه نویسی مناسب هستند. حتی یادگیری برنامه نویسی را هم میتوان در منزل و بدون شرکت در کلاسهای حضوری شروع کرد. برای برنامه نویس شدن حتماً لازم نیست که در بوتکمپهای برنامه نویسی شرکت کنید.
با توجه به گسترش چشمگیر اینترنت، منابع آنلاین بسیاری برای یادگیری برنامه نویسی در دسترس قرار دارند و خیلی از این منابع رایگان است یا هزینه کمی دارند. بنابراین میتوان ابتدا اصول و مبانی برنامه نویسی را یاد گرفت و بعد از فیلمهای آموزش مقدماتی زبان برنامه نویسی مورد نظر خود استفاده کرد و سپس بلافاصله به سراغ حل تمرین و انجام پروژههای عملی رفت. پس از آن هم باید چند نمونه کار با کیفیت آماده کرد. در نهایت همه چیز برای کار برنامه نویسی در منزل آماده خواهد بود و تنها باید برای موقعیتهای شغلی مختلفی که با دورکاری مشکلی ندارند رزومه ارسال کرد. میتوان در سایتهای فریلنسری کاریابی ثبتنام و از آن طریق با کارفرمایان ارتباط گرفت.
مزایا و معایب برنامه نویسی چه هستند؟
در ادامه، ابتدا مزایای برنامه نویسی و سپس معایب آن شرح داده شدهاند.
مزایای برنامه نویسی کدامند؟
از جمله مزایای برنامه نویسی میتوان به این مسئله اشاره کرده که برنامه نویسی معمولاً رضایت شغلی بالایی را به همراه دارد. ساخت و پیادهسازی نرم افزار میتواند هم رضایتمندی شخصی و هم کامیابی حرفهای را به دنبال داشته باشد. علاوه بر این، برنامه نویسان معمولاً درآمد بالاتری دارند و در مجامع عمومی مورد احترام هستند.
یکی دیگر از مزیتهای برنامه نویسی این است که فرصتهای شغلی بسیاری برای فعالیت از راه دور و به صورت فریلنسری وجود دارند. همچنین، فعالیت حرفهای به عنوان برنامه نویس معمولاً باعث میشود مهارتهای حل مسئله افراد تقویت شوند. دیگر مزیت برنامه نویسی این است که حتماً الزامی به داشتن تحصیلات دانشگاهی برای فعالیت در این زمینه وجود ندارد.
معایب برنامه نویسی چه هستند؟
در حرفه برنامه نویسی معمولاً نیاز به کار کردن در یک محیط پر شتاب وجود دارد. یعنی اغلب باید در حین کار چیزهای جدیدی یاد گرفت و خود را با روشهای جدید تطبیق داد. این محیط دائماً در حال تغییر میتواند روحیات یک برنامه نویس را تحت تاثیر قرار دهد. اگرچه این خودش یک فرصت استثنایی برای ارتقاو یادگیری چیزهای جدید به حساب میآید.
یکی دیگر از معایب برنامه نویسی این است که فرد در اکثر مواقع باید برای مدتهای طولانی پشت میز بنشیند. کمبود همه روزه فعالیت فیزیکی برای ساعتهای متمادی میتواند در طولانی مدت روی سلامتی برنامه نویسان تاثیرات منفی به همراه داشته باشد. همچنین، برنامه نویسی اغلب شامل انجام وظایف تکراری است. از جمله دیگر معایب برنامه نویسی میتوان به این مسئله اشاره کرد که این حرفه به شدت رقابتی است.
نقشه راه برنامه نویسی چیست؟
نقشه راه برنامه نویسی موضوعی بسیار مفصل و گسترده است و نمیتوان در قالب یک سوال رایج پاسخ جامعی را برای آن ارائه داد. لازم است به این سوال به طور جداگانه در قالب یک مقاله جامع و کاربردی پرداخته شود. اما اگر بخواهیم خیلی کوتاه به این سوال پاسخ بدهیم، باید گفت که اولین گام در نقشه راه برنامه نویسی گذراندن دوره اصول و مبانی برنامه نویسی است.
پس از آن نیز باید مشخص شود که قصد فعالیت در چه حوزهای از برنامه نویسی وجود دارد؟ آیا میخواهیم برنامه نویس وب (فرانت اند، بک اند یا فول استک) شویم یا قصد فعالیت در زمینه علم داده را داریم؟ شاید هم بخواهیم برنامه نویس موبایل بشویم یا اپلیکیشنهای ویندوزی توسعه بدهیم.
بعد از انتخاب زمینه کاری خود، باید تحقیق کنیم که چه زبان برنامه نویسی در آن فیلد بیشتر استفاده میشود و محبوبیت زیادی دارد؟ حالا باید مقدمات آن زبان برنامه نویسی را یاد بگیریم و بعد بلافاصله به سراغ حل تمرین و انجام پروژههای مختلف بپردازیم؛ چراکه برنامه نویسی نیاز به تمرین زیاد دارد.
شروع یادگیری برنامه نویسی
همانطور که پیشتر هم بیان شد، اولین گام برای شروع برنامه نویسی ، یادگیری اصول و مبانی آن است. پس از یادگیری اصول و مبانی برنامه نویسی، باید ابتدا در خصوص حوزهها و فیلدهای مختلف برنامه نویسی تحقیق و زمینه فعالیت خود را انتخاب کنیم. با مشخص شدن زمینه کاری میتوان یادگیری مقدماتی زبان برنامه نویسی اصلی به کار گرفته شده در آن حوزه را آغاز کرد.
پس از گذراندن دوره مقدماتی زبان برنامه نویسی مورد نظر باید بلافاصله برای خود پروژههایی را تعریف کنیم و آنها را انجام دهیم. در اصل یادگیری بیشتر در حین انجام کار عملی اتفاق میافتد. میتوان ابتدا کار را با پروژههای ساده آغاز و کرد و رفته رفته پروژههای دشوارتر را انجام داد. پروژههای اجرا شده بعداً میتوانند به عنوان نمونه کار برای ارائه به کارفرمایان بالقوه جهت استخدام استفاده شوند.
مقاله های پیشنهادی برای شروع یادگیری برنامه نویسی
در خصوص شروع برنامه نویسی، پیش از این مقاله جامعی در مجله تم آف منتشر شده است که مطالعه آن میتواند به شروع هر چه بهتر برنامه نویسی کمک کند:
- چگونه برنامه نویسی را شروع کنیم ؟ – از صفر تا ورود به بازار کار
یک مقاله جامع و کاربردی دیگر هم در مجله تم آف پیرامون چگونه تبدیل شدن به یک برنامه نویس حرفهای موجود است که مطالعه آن به شدت پیشنهاد میشود:
- چگونه برنامه نویس شویم ؟ — راهنمای شروع و موفقیت در برنامه نویسی
برای آشنایی بیشتر با انواع حوزههای برنامه نویسی نیز مطالعه مقاله زیر پیشنهاد میشود:
- انواع برنامه نویسی – معرفی حوزه ها و کاربردهای مختلف برنامه نویسی
جهت کمک به انتخاب زبان برنامه نویسی برای شروع هم میتوان از مقاله زیر استفاده کرد:
- بهترین زبان های برنامه نویسی سال ۱۴۰۱ یا ۲۰۲۲
معرفی فیلم آموزش رایگان اصول و مبانی برنامه نویسی برای شروع
آموزش اصول و مبانی برنامه نویسی میتواند منبع مناسبی برای شروع یادگیری برنامه نویسی باشد؛ چراکه این دوره ویدیویی کاملاً رایگان و محتوای آموزشی ارائه شده در آن بسیار جامع و کاربردی است. در این دروه آموزشی، سعی شده است تا با یک نگرش کلی، مفاهیم بنیادی برنامه نویسی کامپیوتر، انواع زبانهای برنامه نویسی، ساختار برنامههای کامپیوتری، انواع دادهها، و ساختارهای اطلاعاتی مورد بحث قرار گیرند و دیدی جامع به مخاطبان ارائه شود.
محتوای این دوره به گونهای تنظیم شده است که افراد با استفاده از آن میتوانند برای یادگیری هر زبان برنامه نویسی دلخواه آماده شوند و چشماندازی کلی را پیرامون دانش برنامه نویسی به دست آورند. در واقع، میتوان این دوره آموزشی را درس شماره صفر شروع برنامه نویسی و اولین گام برای ورود به این حرفه در نظر گرفت.
- برای مشاهده فیلم آموزش اصول و مبانی برنامه نویسی – (رایگان) + اینجا کلیک کنید.
معرفی فیلم های آموزش بهترین زبان های برنامه نویسی
پس از یادگیری اصول و مبانی برنامه نویسی، همانطور که پیشتر هم بیان شد، نوبت میرسد به یادگیری مقدماتی زبان برنامه نویسی مورد نظر که به حوزه مورد علاقه وابسته است. در این بخش، دورههای آموزش مقدماتی برای اکثر زبانهای برنامه نویسی رایج و محبوب معرفی شدهاند و شرح داده شده است که هر یک بیشتر در چه زمینهای کاربرد دارند. افراد بر حسب نیاز، علاقه و خواست خود میتوانند یکی از این دورهها را انتخاب و یادگیری برنامه نویسی به زبان مورد نظر خود را آغاز کنند.
فیلم آموزش برنامه نویسی مقدماتی پایتون
پایتون را میتوان بهترین زبان برنامه نویسی حال حاضر دانست. زبان پایتون به معنی واقعی کلمه همهمنظوره است و در حوزههای مختلفی از آن استفاده میشود. این زبان برنامه نویسی به طور خاص در زمینه علم داده و هوش مصنوعی بسیار محبوب است. همچنین، تحت فریم ورک جنگو، از پایتون در توسعه وب در بک اند هم استفاده میشود. یادگیری این زبان برنامه نویسی کاربردی هم به دلیل سادگی سینتکس آن، بسیار ساده است. افرادی که در انتخاب زبان برنامه نویسی برای شروع تردید دارند بهتر است یادگیری پایتون را انتخاب کنند؛ چراکه با توجه به همهمنظوره بودن آن، در صورت تمایل میتوان زمینه کاری خود را بدون نیاز به یادگیری یک زبان دیگر تغییر داد. برای شروع یادگیری پایتون میتوان از دوره آموزش مقدماتی پایتون در تم آف استفاده کرد. این دوره آموزشی جامع، شامل ۵ فصل مختلف است که از جمله سرفصلهای این بخشها میتوان به آشنایی با پایتون، ساختمان داده در پایتون، توابع و ماژولها، کلاس در پایتون و سایر موارد اشاره کرد.
- برای مشاهده فیلم آموزش پایتون مقدماتی + اینجا کلیک کنید.
فیلم آموزش برنامه نویسی جاوا
جاوا هم مثل پایتون یک زبان برنامه نویسی چندمنظوره و سطح بالا به حساب میآید. جاوا نیز کاربردهای مختلفی دارد و البته یادگیری آن بیشتر برای افرادی مناسب است که قصد ورود به حوزه برنامه نویسی اندروید یا حیطه توسعه وب اپلیکیشنهای سازمانی را دارند. برای یادگیری برنامه نویسی جاوا میتوان از دوره آموزش جاوا استفاده کرد که بسیار جامع و کاربردی است و دکتر مصطفی کلامی هریس مدرس آن هستند.
- برای مشاهده فیلم آموزش برنامه نویسی جاوا Java + اینجا کلیک کنید.
فیلم آموزش HTML – مقدماتی
HTML زبان برنامه نویسی نیست و در واقع یک زبان نشانهگذاری به حساب میآید. از این زبان برای قالببندی و ایجاد صفحههای وب استفاده میشود. HTML کلیدیترین و حیاتیترین زبان در توسعه وب است و بدون آن، وب هیچ معنایی نخواهد داشت. یادگیری HTML اولین گام برای شروع برنامه نویسی وب به حساب میآید و بسیاری از افراد برنامه نویسی را با یادگیری این زبان شروع می کنند.
برای یادگیری HTML میتوان از دوره آموزش مقدماتی HTML تم آف استفاده کرد. این دوره آموزشی جامع و کاربردی از ۱۲ بخش تشکیل شده است و برخی از سرفصلهای آن شامل مقدمات HTML، تگهای Text Formatting، عکسها در صفحه وب، مروری بر CSS و سایر موارد میشود.
- برای مشاهده فیلم آموزش HTML مقدماتی + اینجا کلیک کنید.
فیلم آموزش CSS – مقدماتی
CSS هم در کنار HTML و جاوا اسکریپت زبانی حیاتی و بسیار مهم به حساب میآید و افرادی که قصد دارند وارد حرفه برنامه نویسی وب شوند به طور قطع باید این زبان استایلدهی را یاد بگیرند. برای شروع یادگیری CSS هم میتوان از دوره آموزش مقدماتی CSS تم آف استفاده کرد. این دوره ۱۶ فصل دارد و برخی از سرفصلهای مهم آن شامل شروع کار با CSS، انتخابگرها (Selectors)، رنگها در CSS، پسزمینه در CSS و سایر موارد میشود.
- برای مشاهده فیلم آموزش CSS مقدماتی + اینجا کلیک کنید.
فیلم آموزش جاوا اسکریپت
جاوا اسکریپت یکی از محبوبترین و کلیدیترین زبانهای برنامه نویسی در زمینه برنامه نویسی وب به حساب میآید و بیشتر در فرانت اند کاربرد دارد. تا کنون فریم ورکها و کتابخانههای متعددی برای این زبان برنامه نویسی ارائه شده است و با معرفی Node.js پای این زبان به بک اند هم باز شده است. جاوا اسکریپت یکی از زبانهای برنامه نویسی پردرآمد نیز به حساب میآید و یادگیری آن بسیار کاربردی خواهد بود.
یکی از راههای یادگیری جاوا اسکریپت استفاده از دوره آموزش جاوا اسکریپت تم آف است که مخاطب را از سطح مقدماتی تا کسب مهارت انجام پروژه با جاوا اسکریپت همراهی میکند و دروهای جامع و کاربردی به حساب میآید. این تم آف ۱۵ فصل را شامل میشود و از جمله سرفصلهای مهم آن میتوان به مقدمات جاوا اسکریپت، تعریف توابع در جاوا اسکریپت، مدیریت خطاها و استثنا، درخت مدل شی گرای سند و سایر موارد اشاره کرد.
- برای مشاهده فیلم آموزش جاوا اسکریپت + اینجا کلیک کنید.
فیلم آموزش برنامه نویسی C
با یادگیری زبان C میتوان کارکرد درونی سیستمهای کامپیوتری را درک کرد و دیدی واضحتر از این ساز و کار به دست آورد. زبان C به مادر همه زبانهای برنامه نویسی شهرت دارد و برای مدتها است که دانشجویان کامپیوتر در دانشگاهها مهارت برنامه نویسی را از طریق زبان C میآموزند. کاربرد اصلی زبان C در زمینه نوشتن اسکریپت برای اپلیکیشنهای سیستمی است. برای یادگیری زبان C میتوان از دوره کاربردی و جامع آموزش برنامه نویسی C تم آف استفاده کرد.
- برای مشاهده فیلم آموزش برنامه نویسی C + اینجا کلیک کنید.
فیلم آموزش برنامه نویسی C++
زبان C++ در برنامه نویسی بازیهای کامپیوتری، مهندسی نرم افزار، ساختمان دادهها، توسعه مرورگرها، سیستمهای عامل، ساخت اپلیکیشنها و بسیاری از موارد دیگر کاربرد دارد و یکی از بهترین زبانهای برنامه نویسی به حساب میآید. تعداد زیادی از ابزارها و فریم ورکها به کارایی و کارآمدی زبان C++ وابسته هستند.
برای یادگیری زبان C++ میتوان از دوره جامع و کاربردی آموزش C++ تم آف استفاده کرد. این دوره آموزشی ۱۰ فصل مختلف را شامل میشود. از جمله سرفصلهای این دوره میتوان به انواع دادهها، انواع عملگرها، دستورات cin و cout، ساختارهای تصمیم (if, Switch)، ساختارهای تکرار (for, while, do while)، تابع، آرایه و سایر موارد اشاره کرد.
- برای مشاهده فیلم آموزش برنامه نویسی C++ + اینجا کلیک کنید.
فیلم آموزش مقدماتی برنامه نویسی #C
استفاده از زبان C# به میزان زیادی در حال افزایش است و این زبان در برنامه نویسی برای پلتفرمهای مختلفی شامل دسکتاپ، وب، فناوریهای آینده، بازیسازی و سایر سرویسها مورد استفاده قرار میگیرد. بنابراین، C# زبانی بسیار مفید و کاربردی است و با یادگیری آن میتوان برای ورود به بازار کار و کسب درآمد، بهترین شانس را داشت. برای یادگیری سیشارپ استفاده از دوره آموزش C# تم آف به علاقهمندان پیشنهاد میشود. این دوره آموزشی در سطح مقدماتی ارائه شده و برای شروع مناسب است.
- برای مشاهده فیلم آموزش برنامه نویسی #C + اینجا کلیک کنید.
فیلم آموزش برنامه نویسی PHP
PHP یکی از بهترین زبانهای برنامه نویسی وب در بک اند به حساب میآید و یادگیری آن برای آن دسته از افرادی که در این زمینه فعالیت میکنند یا قصد ورود به دنیای توسعه وب را دارند بسیار مفید و حتی ضروری است. برای یادگیری این زبان برنامه نویسی، میتوان از دوره بسیار کاربردی و جامع آموزش PHP تم آف با تدریس دکتر کلامی استفاده کرد.
طول مدت این دوره نزدیک به ۳۰ ساعت است. دوره PHP دکتر کلامی ۲۹ فصل دارد و مباحث از سطح مقدماتی تا آموزش عملی انواع کاربردهای پیشرفته PHP در آن پوشش داده شده است.
- برای مشاهده فیلم آموزش برنامه نویسی پی اچ پی PHP + اینجا کلیک کنید.
فیلم آموزش مقدماتی برنامه نویسی R و نرم افزار RStudio
آینده زبان برنامه نویسی R بسیار روشن است، چراکه این زبان یکی از پر تقاضاترین زبانها در علم داده و آمار و احتمالات به حساب میآید. تقاضا برای برنامه نویس حرفهای R به میزان زیادی روزبهروز در حال افزایش است. برای شروع یادگیری برنامه نویسی R، میتوان از دوره آموزش R مقدماتی تم آف استفاده کرد.
این دوره کاربردی و جامع ۱۳ بخش مختلف دارد و برخی از سرفصلهای مهم آن شامل مقدمهای بر نرم افزار R و RStudio، تعریف متغیر و عملگرهای ریاضی و منطقی در نرم افزار، ساختارهای کنترل، کار با توابع درونی R و سایر موارد است.
- برای مشاهده فیلم آموزش برنامه نویسی R و نرم افزار RStudio – مقدماتی + اینجا کلیک کنید.
جمعبندی
در این مقاله به طور جامع به این سوال پاسخ داده شد که آیا برنامه نویسی سخت است ؟ مشخص شد که جواب این سوال هم بله و هم نه است. به طور کلی باید گفت که برنامه نویسی حوزههای مختلفی دارد که برخی از آنها نسبت به سایر فیلدهای برنامه نویسی آسانترند و برخی از زمینههای دیگر هم نیازمند تلاش و کوشش بیشتری هستند. در این مقاله مشخص شد که شور و اشتیاق عامل موثری است، اما فاکتور اصلی موفقیت در برنامه نویسی پشتکار و تداوم است. صرف زمانهای طولانی و غرق شدن در کار و یادگیری بسیار اهمیت دارد. برای برنامه نویس شدن حتماً نباید تحصیلات دانشگاهی داشت.
استعداد داشتن و باهوش بودن هم تاثیر چندانی ندارند و تنها میتوانند به سرعت پیشرفت کمک کنند. برنامه نویسی وب یکی از محبوبتترین و نسبتاً آسانترین حوزهها به حساب میآید که میتوان برنامه نویسی را با یادگیری این حوزه شروع کرد. در این مقاله توضیحات لازم پیرامون چگونگی شروع یادگیری برنامه نویسی هم ارائه شدند و دورههای آموزشی کاربردی و جامع برای شروع معرفی شدند. همچنین برخی از سوالات رایج پیرامون سختی برنامه نویسی نیز در این مطلب پاسخ داده شدند.